از سال 92 که ایده راه‌اندازی شبکه کتاب در سر داشتم تا آبان 1401 که به لطف برادر خوبم علی رمضانی و دغدغه‌ای که داشتند، تلویزیون اینترنتی کتاب را ذیل خانه کتاب و ادبیات ایران راه اندازی کردیم، معتقد بودم و هستم و خواهم بود که با اسم کتاب هر نوع محتوایی برای «هدایت فرهنگی» جامعه به فرموده رهبری عزیز و «ذائقه‌سازی فرهنگی» به تعبیر فعالان فرهنگی، می توان برنامه سازی کرد و در معرض دید مخاطبین قرار داد. 

اما خب بسیاری نگاه نازلی به کتاب و برنامه سازی در این حوزه دارند و یا اهلی کار با شبکه های بزرگ و جاافتاده و برندشده تلویزیونی و غیرتلویزیونی هستند و با نگاهِ «بذاریم ببینیم شبکه کتاب چی میشه» از آمدن و گوشه کار را گرفتن و دغدغه‌هایشان را برنامه‌سازی کردن، سرباز می‌زند!

این، روضه امروزِ کارفرهنگی و رسانه‌ای کردن در جبهه فرهنگی انقلاب است! جبهه‌ای که کار متشتت و جزیره‌ای کردن را بر یکی شدن و هم‌بستگی ترجیح می‌دهد.

با این کلام حضرت امیر علیه‌السلام باید خون گریست که: 

«شگفتا، شگفتا! به خدا سوگند قلب را مى‌میراند و غم و اندوه را به روح انسان سرازیر مى‌کند که آنها در مسیر باطل خود، چنین متّحدند و شما، در طریق حقّتان، اینگونه پراکنده و متفرّق! روى شما زشت باد! و همواره غم و اندوه قرین‌تان باشد!»

طالب بودید مصاحبه من با روزنامه شهروند را بخوانید.

سومین دوره جایزه و نمایشگاه کتاب مرآت به حول و قوه الهی در هشتم بهمن ماه در باغ کتاب تهران برگزار شد.

امیدوارم این حرکت فرهنگی همچنان ادامه پیدا کند و دچار آفت هایی که معمول و معهود کارهای فرهنگی است، نشود.

سخنرانی حقیر در مراسم را از اینجا می توانید ببینید

اهداء جوایز به قلم های انقلابی در اینجا ببینید

گزارش اجمالی و معرفی برگزیدگان را در اینجا بخوانید

کتابشناسی توصیفی انقلاب اسلامی

توضیحات درباره نحوه تدوین این کتاب (+)

سایت کتاب مرآت جهت دسترسی به کتابهای موضوعی (+)

به گزارش خبرگزاری فارس، مجید صحاف دبیر سومین جایزه کتاب های موضوعی مرآت گفت: دوره اول این جایزه با موضوع سبک زندگی ایرانی اسلامی و دوره دوم با موضوع مردم سالاری دینی برگزار شده بود. امسال هم با موضوع انقلاب اسلامی با سه زیرشاخه دستاوردهای انقلاب اسلامی و معارف انقلاب اسلامی و تاریخ تحلیلی انقلاب اسلامی برگزار می شود.

وی افزود: ما قریب به دو هزار عنوان کتاب را شناسایی کردیم که از طریق فراخوان و شناسایی و بررسی های ما دریافت گردید و برای انتخاب آثار ملاک های گزینشی داشتیم. آثار با موضوع انقلاب اسلامی در بازه زمانی سال های ۱۳۸۶ تا ۱۳۹۶ بوده است که غالب آنها با محور انقلاب اسلامی و به زبان فارسی بودند.

صحاف اضافه کرد: از دیگر مولفه های پذیرش آثار، داخلی بودن نویسندگان آثار بود. بر این اساس ارزیابی آثار انجام شد و بالطبع با گذشتن از فیلترهای مختلف تعداد آثار کمتر شدند.

وی با اشاره به آثار رسیده به این دوره از جایزه کتاب مرآت بیان کرد: از مجموع دو هزار عنوان کتاب به ۱۳۴ عنوان رسیدیم و از این تعداد در سه زیرشاخه که گفته شد، آثاری را شناسایی کردیم که هم شایسته تقدیر و هم شایسته دریافت جایزه هستند. ضمن اینکه علاوه بر کتاب، پرکارترین ناشر هم در موضوعات مدنظر و همچنین بهترین نویسنده هم معرفی می شود.

صحاف تصریح کرد: امسال در سه زیرشاخه دستاوردهای انقلاب اسلامی و معارف انقلاب اسلامی و تاریخ تحلیلی انقلاب اسلامی سه نویسنده و پرکارترین ناشر معرفی می شوند.

دبیر سومین جایزه و نمایشگاه کتاب مرآت اضافه کرد: امسال خروجی ۱۳۴ عنوان کتاب در قالب کتاب نامه ای منتشر می شود. در دو سال قبل هم چنین کاری انجام شد و فایل آن هم در سایت قرار داده شده است.

وی با اشاره به رونمایی از سایت مرآت گفت: سایت مرآت به نشانی  Meraatbook.ir به زودی به بهره برداری می رسد که در آن همه محتوای سه دوره جایزه با دسته بندی مشخص در دسترس عموم قرار می گیرد.

صحاف تصریح کرد: این روند شناسایی کتاب را آن قدر ادامه می دهیم تا بهترین آثار با موضوعات مورد نیاز کشور به مخاطبان معرفی شوند و نقاط خلا هم شناسایی شوند تا بیشتر درباره آن موضوعات کتاب تولید گردد.

وی در پایان گفت: مراسم اختتامیه جایزه مرآت به زودی برگزار می شود و زمان و مکان آن در آینده نزدیک اطلاع رسانی خواهد شد.  

ذکر این نکته ضروری است که نمایشگاه و جایزه کتاب‌های موضوعی مرآت در راستای عمل به فرمایشات و مطالبات رهبر معظّم انقلاب اسلامی (مدظله العالی) به جهت تعمیق و ترویج فرهنگ اسلامی و ایرانی از طریق بررسی محتوایی کتاب‏‌های موضوعی تاسیس شده است.

مرحوم دکتر صادق طباطبایی مترجم کتابهای نیل پستمن در مقدمه کتاب «زوال دوران کودکی» (صص 9 و 10) به نکته جالبی درباره واژه «کودک» اشاره می‏کند:

من در هیچ یک از زبانهای اروپایی برای واژه فارسی «کودک» و عربی «طفل» معادلی نیافتم. این دو واژه، دوران معینی را بیان می‏ کنند که حدفاصل میان شیرخوارگی و آمادگی برای دبستان می باشد. در حالیکه واژه های child (انگلیسی) و Kind  (آلمانی) و  Infants(لاتین)، گرچه به کودک نیز اطلاق می گردد، ولی در اصل به معنای «فرزند» است. آیا دلیل این امر را می‌توان فقدان نهاد «کودکی» یا «طفولیت» به عنوان یک پدیده اجتماعی و فرهنگی در مغرب زمین دانست؟

telegram.me/msahaf

این شبهه و ایراد در بین مخاطبان (فرقی نمی کند مخاطبان عام یا خاص) وجود دارد که چرا تقریظات رهبری پس از گذشت چندین سال از نوشتن آن، رونمایی می‏شوند. به نظرم جواب ساده است.
تقریظ‌نگاری رهبر انقلاب بر کتاب‌هایی با موضوعات خاص را می‌توان حاکی از نفوذپذیر بودن فرهنگ خاصه حوزه نشر و کتاب در این بخش‏ها دانست. رویه‌ای هدایتگرانه که اولا مسئولان و مدیران فرهنگی را متوجه ثقل خلاء‌های فرهنگی می‌کند و ثانیا جامعه را به سمتی می‌کشاند که مشتاق خواندن این کتاب‌ها شوند. از همین رو علاوه بر بُعد ترویجی و مشوقانه تقریظ رهبری براین کتاب ها، می‌توان این اقدام را تقریظی استراتژیک و انگشت راه‌نُمای رهبری به سوی خلاءهای فرهنگی جامعه خاصه در حوزه نشر کتاب دانست.
رونمایی از تقریظ «تن تن و سندباد» پس از 22 سال را باید از همین نگاه، دید. چراکه امروز کتاب‏های حوزه کودک از خلاء محتوایی عمیقی رنج می‏برد. هجوم کتاب‏های ژانر وحشت، القای سبک زندگی و ارزش های غربی و خیل عظیم کتابهای ترجمه ای در نشر ِ امروزِ کتاب کودک، نیاز جامعه به رجوع به کتاب‏هایی با غنای محتوایی و آموزشی بالا و متناسب با فرهنگ و باورهای بومی و اسلامی را ایجاب می‏کند.
و یا رونمایی از تقریظ «دختران آفتاب» پس از 10 سال نیز متضمن چنین نگاهی است. لذاست که حسب شرایط و مقتضیات و بزنگاه های جامعه، این تقریظات رونمایی می شوند.

✅امروز در مسیر تمدن سازی نوین اسلامی، کودک طرازِ این تمدن، نیازمند خوانش چنین کتاب‏هایی است.

telegram.me/msahaf

به بهانه رونمایی از تقریظ مقام معظم رهبری بر کتاب «سندباد و تن تن»

 

رهبر معظم انقلاب درباره کودک می‏فرمایند:

این است که ما در درجه‌ى اول باید به ساختن و پرداختن شکل روحى کودکانمان اهتمام بورزیم. اگر توانستیم هویت انسانى این کودک را از آغاز کودکى شکل بدهیم و خلقیاتى را در آن به وجود بیاوریم، این براى همیشه به درد خواهد خورد. عوارضى وجود دارد، معمولاً این عوارض اخلاقیات را تحت تأثیر قرار میدهد؛ اما اگر چنانچه شخصیت کودک از آغاز ساخته شد و شکل گرفت، تأثیرات عوارض کمتر خواهد بود و عوامل کمک کننده هم در بین راه کمک خواهد کرد.[1]

نویسنده ما باید درک عمیقی از کودک داشته باشد. باید بداند که این کتاب را، این داستان را، این شعر را برای چه نوع کودکی قرار است بنویسد. آیا یک کودک معمولی است مثل سایر کودکان جهان؟ آیا کودکی است که در یک جامعه ای مانند سایر جوامع قرار است رشد کند و زندگی کند و آخر سر هم از دنیا برود؟ یا کودکی است که وظایف و ماموریت‏های ویژه‏ای در آینده دارد؟ در جامعه ای قرار است زندگی کند که اهداف متعالی دارد و قرار است اتفاق‏های مهمی در آن بیفتد؟ جامعه ای که قرار است یک تمدن نوین در جهان تاسیس کند، جامعه ای که با ظهور حضرت حجت(عج) پایگاه اتفاقات مهم در جهان می‏شود.

در حال حاضر با توجه به حرکت پرشتاب انقلاب اسلامی به سمت ایجاد تمدن نوین اسلامی،  باید در ساختار فرهنگ که مطلوب این تمدن باشد (هم به لحاظ تغذیه و خوراک و هم به لحاظ ترمیم ساختار) به دنیال راه میان‏بر باشیم. کودکان این راه میان‏بر هستند. برای این منظور هم ابزارهای مختلفی داریم. رسانه‏های جمعی و عمومی و مدرسه، خانواده و .... یکی از این ابزارها که ماندگاریش در جان و روح کودک بیشتر است، کتاب است. اصالتا ذات کتاب ماندگاری است. رسانه هایی مانند تلویزیون با پروپاگاندای رسانه ای و هجمه ای از تبلیغات که به جان و روح کودک می ریزد او را به یک سردرگمی عمیق و تزلزل هویتی و در نهایت هویت زدایی می‏رساند.

همانطور که حضرت آقا هم می‏فرمایند «کودکان سرمایه های ارزشمند جامعه هستند»، باید مورد توجه شدید قرار بگیرند. اما به راستی وضعیت موجود در حوزه «نشر کتاب کودک» چنین نگاهی به «سرمایه ارزشمند جامعه» دارد؟

 

کودک طراز تمدن نوین اسلامی با تلویزیون یا کتاب؟!!

نقطه‌ی عطف تربیت یک انسان در دوران کودکی او شکل می‌گیرد. بنابراین باید فکر کنیم که چگونه می‌توانیم یک کودک را بالنده پرورش دهیم. در اولین گام باید توقعمان را از «کودک طراز» مطابق با الگوی اسلامی ـ ایرانیِ پیشرفت مشخص کنیم 

باید تعریفی جامع الاطراف از «کودک طراز» داشته باشیم. کودکی که قرار است در ساختن یک تمدن نوین دخیل باشد، و یا اصلا قرار است در این تمدن نوین قرار بگیرد چه ویژگی باید داشته باشد؟ بالتبع باید ویژگی‏هایش متناسب با ویژگی‏های این تمدن اسلامی باشد. «اندیشه‌ورزی»، «شادابی و امید» و «معنویت» یک کلیت منسجمی را در شخصیت کودک شکل خواهد.

به قول نیل پستمن در کتاب «زوال دوران کودکی»:

 «دوران کودکی یعنی جهان تصورات و تخیلات و دنیای احساسات و اندیشه کودک» .[2]

به همین دلیل کتابهای کودک باید بر پایه شناخت کامل از  این دنیای کودکانه نوشته شود. اما واقع امر این است که امروز کتاب و کتابخوانی در حوزه کودک آنچنان که شایسته کودک طراز تمدن نوین اسلامی است اتفاق نیفتاده است.

این بی توجهی عمیق باعث می شود که رسانه هایی چون تلویزیون به صورت نرم اضمحلال هویتی برای کودک به ارمغان بیاورند و به باز به قول نیل پستمن در همان کتاب:

 کودک زمانی به انهدام و زوال کامل می‌رسد که از کودک و خردسال و حتی نوجوان، تنها موجودی با تمنیات و آرزوهای بزرگسالان باقی مانده و آنچه در ذهن و اندیشه او می‌گذرد، «رؤیای جهان بزرگسالان» باشد و بس. انسانی که از دوران شیرخوارگی با یک جهش پا به جهان بزرگسالان می‌گذارد[3].

یکی از اشکالات رایج در جامعه‌ی ما و نهادهای برنامه‌ریز این است که قبل از اینکه به زیرساختها و چارچوب و شاکله یک کار توجه کنند، به‌سرعت سراغ گزینه‌ی آخر، یعنی ترویج روش‌ها می‌رویم؛ روش‌هایی که بر هیچ مبنایی استوار نیست و به همین دلیل بعضاً ناهمسو است و کاربرد آنها منجر به نتایج متضاد می‌شود.

تا ما محتوای کتابها را غنی و متناسب با نیاز ِ روحی، جسمی و خُلقی کودک نکنیم، حالا هرچه هم تلاش کنیم کودک را کتابخوان کنیم، به نتیجه مطلوبمان نمی‏رسیم.

اینجاست که باید به خصوصیات کتاب کودک که همان حرف نیل پستمن در کتابش است، توجه کنیم. کتاب‏های کودک باید بگونه‏ای باشند که آن سه ویژگی که برای کودک طراز گفتیم، یعنی کودکِ اندیشه ‏ورز و شاداب و امیدوار و دارای ریشه‏ ها و عُلقه ‏های دینی و مذهبی در او تحقق پیدا کند. سادگی و غیر رسمی بودن زبان، عینیت، امید ونشاط، محیط مناسب برای زندگیِ ذهنی ِ کودکانه، و نیرودهندگی در تربیت و تقویت و پرورش روان و ذهن از جمله خصوصیات کتاب مطلوبِ کودکِ طراز تمدنی است.

رسیدن به این مهم عزم جدی و «اقدام و عمل» متولیان فرهنگ و فعالان حوزه کودک و نوجوان را می طلبد.

حرف بسیار است و تبیین دقیق تر این موضوع را در این مصاحبه  با نشریه کتاب شیرازه می توانید بخوانید.

 

منتشر شده در خبرگزاری مهر(+)

 

 

ممیزی کتاب ... کار بسیار مهمی است ... و دو مبنا وجود دارد که واقعاً باید انتخاب کرد. البته از منظر من، مطلب روشن است.

... یک مبنا، مبنای اصل ممیزی است؛ با این تفکر که نویسنده حق دارد حرف خودش را به گوش مخاطبان برساند و اگر شما نارحتید، بروید به مخاطب بگویید که نخواند، یا کتاب ضد این حرف را منتشر کنید که مثلاً گمراه نشود. من که نویسنده هستم، حقم این است که وقتی این کتاب را نوشتم، به هرکس که می‌خواهم، بدهم؛ یا هرکس می‌خواهد، بخواند.

مبنای مقابل این، آن است که می‌گوید وقتی دستگاهی ـ یعنی دولت ـ امور مردم را متکفل و متحمل شده است، مسؤولیت دارد که نگذارد فساد به جسم وجان مردم نفوذ کند. مثلاً فرض کنید کسی مایل است از ته دل هرویین بکشد و کسی هم این مادّه را دارد و می‌خواهد به او بفروشد. شخص خریدار می‌گوید شما چه کار دارید، من مزاجم قوی است و هرویین در من اثر نمی‌کند؛ یا اصلاً دلم می‌خواهد مزاجم ضعیف باشد، اما به کسی هم این هرویین را نخواهم داد و خودم می‌خواهم هرویین بکشم. دولت در این‌جا حقی یا ـ به تعبیر بهتر ـ مسؤولیتی دارد و آن،‌ مسؤولیتِ جلوگیری از تسری فساد در جسم و جان و فکر یکایک شهروندان است. این جزو یکی از وظایف دولت است؛ یعنی نمی‌تواند اجازه بدهد که انسانی، خود و استعداد و موجودیش را ـ که فقط هم متعلق به خود او نیست، بلکه متعلق به مجموعه‌ی این ملت و این کشور است ـ تضییع و فاسد کند.

 

فرض کنید یک نفر رمانی را با بیان جذابی می‌نویسد که این رمان، حقایق تاریخی را تحریف می‌کند و ممکن است هزاران خواننده را هم به طرف خود جلب نماید. می‌گوید به من اجازه دهید که این رمان را به داخل جامعه بفرستم، تا مردم آن را بخوانند. شما می‌بینید که اگر مردم این رمان را خواندند، ذهنشان نسبت به یک حقیقت تاریخی، دچار گمراهی خواهد شد. آیا حق خواننده ایجاب می‌کند که شما جلوی نشر این رمان را بگیرید یا نه؟

... مسئله فقط در حق نویسنده و گوینده منحصر نمی‌شود؛ بلکه حق بالاتری وجود دارد که آن، حق خواننده است. چرا می‌گوییم بالاتر؟ چون تعداد افراد بیشتر است. یک نفر نویسنده یک حق دارد؛ درحالی‌که هزاران خواننده، هزاران حق دارند؛ حق اینها باید رعایت بشود.

بیانات در دیدار با دست‌اندرکاران برگزاری هفته‌ی کتاب  1357/7/30

 

تیزر همایش ملی کتاب و نشر که قرار است از رسانه ملی پخش شود را از اینجا ببینید.

 

پی نوشت: در باب همایش حرف دارم که در فرصت مقتضی خواهم گفت.

مجید صحاف

شاید ذهنِ  مستهلک و مستحیل در انواع و اقسام شبکه‌های اجتماعی مجازی، اجازه ندهد  که کتاب 480 صفحه‌ای، آن هم در قطع وزیری را دست بگیریم و بخوانیم.[1] اما کافی است به این ذهن درگیر در عادات و روزمرگی‌های فضای مجازی، رو ندهیم و با حوصله دو فصل اول آن را بخوانیم. بسیاری از شبهات و پرسش‌هایی در خصوص مسائل زنان که مبتلابه جامعه امروز ماست، مطرح می‌شود و خواننده را برای شنیدن پاسخ‌ها کنجکاو می‌کند. هم خواننده‌ای که با نگاه فمنیستی و ظلمِ همواره به زنان، کتاب را می‌خواند و هم مخاطبی که در عین قائل بودنِ قدر و ارزش برای جایگاه زن، در ذهن پرسش‌ها و شبهاتی دارد؛ هم معلم و استادی که هر روز در معرض بارانی از سوالاتی از این جنس از سوی  دانش آموزان و دانشجویان خود است؛ و هم مادر و پدری که در برابر پرسش فرزند خود به دنبال پاسخ‌هایی ملموس و عینی هستند.

 

در این فیلم نتانیاهو می گوید:

او [آیت الله خامنه‌ای] سوگند یاد کرد که بیست و پنج سال بعد اسرائیل وجود نخواهد داشت
he pledged there will be no Israel in 25 years
هو تعهد (أقتبس) لن تکون هناک اسرائیل بعد 25 سنة
 

مشاهده فیلم در یوتیوب

 

مشاهده فیلم در آپارات

امروز نهم مهرماه، بخش کودک و نوجوان کتابخانه آیت‌الله خامنه‌ای استان قم افتتاح شد. از این اتفاق مبارک بسیار خرسندم. و به واقع معتقدم کودکان راه میان‌بر برای تحقق تمدن نوین اسلامی هستند. لوح سفید وجود کودکان، آماده پذیرش و شکل‌گیری این وظیفه خطیر است. لذا باید خوراک فرهنگی و ترمیم ساختار فرهنگی‌مان معطوف به کودکان باشد.

در این حرکت تمدنی عظیم که راهبر و راه‌نُمای آن رهبر عزیزتر از جانمان است و ان شاءالله پرچم آن به دست حضرت حجت(عج) برافراشته خواهد شد، فرصت سکون و کرختی نیست. هر کس در هر فعالیت جزئی از این حرکت عظیم است.

خوشحالم بابت این افتتاح. روحمان تازه شد. الحمدالله...

نشست کتابخوان ویژه کودک و نوجوان هم از جمله برنامه‌های امروز بود که گزارشش را در فرصت مقتضی می‌نویسم.

 

گزارش تصویری و فیلم کوتاهی از افتتاح این بخش را در ادامه ببینید

بحمدالله امسال نمایشگاه کتاب تهران بستری شد برای تحقق دغدغه‌ای دیگر. فقدان نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی و تبلیغاتی که در سال‌های متمادی برگزاری نمایشگاه کتاب، همیشه عارض این حرکت فرهنگی بود و نیز نارضایتی‌هایی به همراه داشت، خلائی بود که همیشه آن را نه تنها برای نمایشگاه کتاب، بلکه برای تمام اقدامات و حرکت‌های ملی ِ فرهنگی، جدی و قابل تأمل می‌دانستم. امسال به حول و قوه الهی با تشکیل «شورای فرهنگی» در مصلای امام خمینی(ره)، هماهنگی و انسجام و نظارت بیشتری در محتوا و فرم این فعالیت‌ها حاصل شد و با همکاری مصلای تهران و همراهی همکاران خوبی که یاری‌ام کردند، توانستیم برای اولین بار این خلاء فرهنگی را تا حد مطلوبی پوشش دهیم.

اما حقیقت امر این است که جراحی برخی رفتارها و مشی‌های اشتباه اما عادی و عادت شدۀ فرهنگی، بسیار سخت‌تر و طاقت‌فرساتر از شروع ِ ابتدا به ساکن ِ یک فعالیت فرهنگی است.

چه آنکه تغییر این مشی ِ عادت شده و اشتباه، و ایستادگی در برابر سهم‌خواهی‌ها، ناهماهنگی‌ها و عدم همکاری‌هایی که نشئت گرفته از همان رفتار اشتباه فرهنگی‌ای است که به دلیل عادت و عادی شدن، درست و زیبا در ذهن‌ها جلوه کرده است، و هجمه‌هایی که از این رهگذر باید متحمل شد، روح و جان را خسته و آزرده‌تر می‌کند. اما نگاه به افقی روشن که در ورای این همه، وجود دارد و مشاهده تحقق آنچه باید می‌شد، هوای روح را تازه می کند و زبان را به شکرانه آن، ذاکر؛ و الحمدالله رب العالمین ...

 

 

شرح اجمالی فعالیت‌های شورای فرهنگی در گزارشی است که از اینجا می‌توانید کاملش را بخوانید و در خبرگزاری مهر مختصرترش را.

 

 

ما در عصری زندگی می‌کنیم که وجود تلویزیون، رایانه و بازی‌های کامپیوتری علاقه کودکان به خواندن کتاب‌ها را کاهش داده است اما چاره چیست، چطور باید کودکانمان را کتاب خوان کنیم؟

چرا کتاب‌خوان الکترونیک؟!

اخیرا، کاهش آمار فروش کتاب و سود شرکت‌های چاپ و توزیع کتاب در آمریکا ، نگرانی زیادی را برانگیخته است. حتی اقبال به بعضی از کتاب‌های عامه‌پسندتر مثلا کتاب جدید «دن براون» Dan Brown هم نتوانسته است، این نگرانی را کاهش دهد.

با این وجود، اوضاع خوانندگان و فروشندگان کتاب‌های الکترونیک به کلی متفاوت است و شواهد نشان می‌دهد که کسانی که کتاب‌خوان‌های الکترونیک مثل کیندل و یا سونی‌ ریدر دارند، بیشتر کتاب می‌خوانند. برای مثال، بر اساس آمار آمازون، کسانی که کیندل خریده‌اند، ۳٫۱ بار بیش از زمانی که کیندل نداشتند، کتاب می‌خوانند. طبق این آمار کسانی که قبلا به طور متوسط قبلا ۸ کتاب از آمازون می‌خریدند، به واسطه کیندل به طور متوسط ۲۴٫۸ عدد کتاب می‌خرند.

سونی که هم که سازنده یکی دیگر از محبوب‌ترین کتاب‌خوان‌های الکتورنیک یعنی سونی‌ریدر است، می گوید که هر مشتری‌اش ماهانه ۸ کتاب از فروشگاه کتاب‌های الکترونیک این شرکت، کتاب می‌خرد. این عدد را باید با ۶٫۷ عدد کتابی که به طور متوسط هر کتاب‌خوان آمریکایی ماهانه ابتیاع می‌کند، مقایسه کرد.

روشن است که نباید، افزایش علاقه دارندگان کتاب‌خوان‌های الکترونیک به خرید و خواندن کتاب‌ها، را به کل جامعه تعمیم داد، چرا که دارندگان این ابزارها عموما جزو قشری هستند که بیتشر مشتاق کتاب و کتاب‌خوانی هستند.

کتاب‌خوان‌های الکترونیک باعث سهولت و راحتی در قرائت کتاب‌ها می‌شوند، با کمک این ابزارها می‌شود، کتاب‌های مورد علاقه را همه جا با خود حمل کرد و در هر زمان که فرصتی پیش آمد، خواند. فونت‌ها را هم به هر اندازه که لازم باشد، می توان تغییر داد.

کتاب‌خوان الکترونیک سبک و قابل حمل هستند و از آنجا که از فناوری‌ای به نام E Ink استفاده می‌کنند، با یک بار شارژ می‌توان هزاران صفحه کتاب را با آنها خواند، بدون آنکه نیاز به شارژ مجدد باشد. به همین علت، آسودگی و رفاهی که کتاب‌خوان‌های الکترونیک به ارمغان می‌آورند، قابل مقایسه با خواندن کتاب الکترونیک در لپ‌تاپ‌ها و کامپیوترهای دستی و یا آیفون نیست.

در صورت رواج کتاب‌خوان‌های الکترونیک در جامعه، میزان مصرف کاغذ به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد، پس یک سود ثانویه استفاده از این ابزارها کمک به حفظ محیط زیست است.

گرچه تابه حال، ۹۴۵ هزار کیندل و ۵۲۵ هزار عدد سونی‌ریدر به فروش رسیده است، اما بازار کتاب‌خوان‌های الکترونیک، هنوز بازار جوانی است و به نظر می‌رسد در چند سال بعد، شاهد رشد جهشی فروش این ابزارها و عرضه مدل‌های جدیتر با امکانات بیشتر باشیم.

اما از سوی دیگر، نمی‌توان انکار کرد که حس و حال ویژه کتاب‌های کاغذی به این زودی‌ها قابل جانشین شدن با وسایل الکترونیک نیست، بوی کهنگی یا ظاهر مندرس یک کتاب، حاشیه‌نویسی کنار یک برگ کتاب، ورق زدن فیزیکی کتاب، چیزهایی نیستند که به این زودی‌ها فراموششان کنیم.

کسی چه می‌داند، شاید به زودی شاهد کتاب‌های الکترونیک باشیم که بیشتر تداعی‌کننده فرمت فیزیکی کتاب‌های کاغذی باشند، مثلا بشود به صورت مجازی یا حتی واقعی صفحات آنها را ورق زد و در این حین، صدای ورق خوردن آنها به گوش برسد!

اما پاره‌ای هم بیم آن را دارند که همانگونه که اینترنت و دزدی آنلاین موسیقی، ضرر و زیان زیادی را متوجه شرکت‌های تهیه و توزیع موسیقی کرد، رواج کتاب‌های دیجیتال هم در آینده، انتشاراتی‌ها را دچار مشکل کند. در حال حاضر چنین مشکلی وجود ندارد، اما علایم نگران‌کننده‌ای از آن مشاهده می‌شود. برای مثال یک نقص امنیتی در سامانه آمازون باعث شده که پاره‌ای بتواند با استفاده از اکانت دوستانشان، کتاب‌های خریداری‌شده توسط آنها را بخوانند، بدون اینکه مجبور باشند، هزینه‌ای بپردازند.

——————————

کدام کتاب‌خوان الکترونیک؟

مشهورترین کتاب‌خوان‌های الکترونیک در حال حاضر سونی‌ریدر و کیندل هستند که به ترتیب توسط شرکت سونی و آمازون ساخته می‌شوند.

دو ماه پیش یک سونی‌ریدر خریدم و از هزینه‌ای که پرداخت کردم، راضی هستم. با سونی‌ریدر در یکی دو سفر، خیلی راحت کتاب خواندم و همچنین فکر نمی‌کنم بدون این وسیله می‌توانستم یکی دو کتاب را که زبان انگلیسی بودند و فونت ریزی داشتند، بخوانم.

اگر مشتاق خریدن کتاب‌خوان‌های الکترونیک هستید، باید بدانید که این ابزارها تنها برای نمایش کتاب‌هایی که به صورت تکست هستند، مناسب هستند. بیشتر کتاب‌های فارسی که می‌توان از اینترنت به رایگان آنها را دانلود کرد، اسکن‌شده هستند و کتاب‌خوان‌های الکترونیک نمی‌توانند، آنها را درستی نمایش دهند. اما خوشبختانه دست‌کم سونی‌ریدر در نمایش متن فارسی مشکلی ندارد و به علاوه از فرمت word ‌هم پشتیبانی می‌کند. این را هم در نظر داشته باشید که می‌تواند یادداشت‌های خودتان یا صفحات وب را وارد دستگاه کنید و در فرصت مناسب بخوانید.

بعضی‌ها عقیده دارند که کیندل، با وضوح بهتری متن را به نمایش می‌گذارد، اما من شخصا چنین چیزی را متوجه نشده‌ام.

در عین حال اگر مقیم خارج کشور هستید، یکی از چیزهایی که در زمان انتخاب کتاب‌خوان باید به آن توجه کنید، فروشگاه کتاب آمازون و سونی است. به نظر می‌رسد که فروشگاه کتاب آمازون چشم‌گیرتر از سونی باشد، اما سونی گام‌های خوبی برای غنی کردن کتابفروشی خود برداشته است.

از لحاظ زیبایی من شخصا، سونی‌ریدر را ترجیح می‌دهم. ظاهر سونی‌ریدر بیشتر تداعی‌کننده یک کتاب فیزیکی است. سوین‌ریدر یک محافظ چرمی خوش‌ساخت هم دارد که به خوبی صفحه نمایش دستگاه را محافظت می‌کند.

سونی‌ریدر مدل PRS-700BC در حال حاضر در ایران، قیمتی حدود ۵۳۰ هزار تومان و مدل PRS-505، حدود ۴۶۰ هزار تومان قیمت دارد. اما به نظرم بد نیست که چند مدتی صبر کنید تا مدل‌های جدیدتر سونی‌ریدر هم وارد ایران شوند. البته مسلما مدل‌های جدید در ابتدا با قیمت بالاتری به فروش خواهند رسید.

مدل PRS-700BC،  که من خریده‌ام، لمسی است. یکی از مزایای خوب لمسی بودن این است که می‌شود به راحتی هر چه تمام‌تر سطرهای مهم کتاب را های‌لایت کرد. همچنین این مدل سونی‌ریدر، نور LED دارد که خواندن کتاب را در تاریکی هم میسر می‌کند.

—————————

اما بد نیست در همین پست، یک کتاب‌خوان الکترونیک جدید را هم به شما معرفی کنیم. این دستگاه جدید Nook نام دارد و متعلق به Barnes & Noble است. Barnes & Noble در آمریکا، دارنده بزرگ‌ترین فروشگاه‌های زنجیره‌ای کتاب است. «نوک»، سه‌شنبه همین هفته معرفی شد. قیمت این وسیله ۲۵۹ دلار، یعنی معادل یک دستگاه کیندل است.

نمایشگر «نوک»، ۶ اینچی و سیاه و سفید است، در زیر این نمایشگر، صفحه کنترل رنگی لمسی دستگاه قرار دارد. دارندگان این وسیله می‌توانند در ۱۳۰۰ فروشگاه شرکت، با استفاده از Wi-Fi کتاب دانلود کنند، خارج فروشگاه‌ها هم با استفاده از شبکه اینترنت موبایلی ۳G شرکت AT&T، دانلود کتاب‌های میسر می‌شود.

نوک، ۲ گیگ حافظه دارد که برای ذخیره ۱۵۰۰ کتاب کافی است. حتی می‌شود با افزودن یک کارت حافظه، ۱۷۵۰۰ کتاب را با خود همراه داشت.

یکی از ویژگی‌های جالب «نوک» این است که، قرض دادن کتاب را ممکن می‌کند! هر دارنده «نوک» می‌تواند به مدت ۱۴ روز، یک کتاب را به دوستش به صورت مجازی قرض دهد تا بخواند، البته در این حین خودش قادر به خواندن کتاب نخواهد بود!

——————

اما مزایا و امکانات کتاب‌های الکترونیک، باعث نشده است، دنیای فناوری در زمینه ارتقای عرضه کتاب‌های کاغذی بیکار بماند و به دنبال چاره نباشد.

فرض کنید که کتابی را در کتاب‌فروشی‌های ایران پیدا نکرده باشید و مجبور شده باشید که یه یکی از آشنایانتان در خارج از کشور بگویید که کتاب را برایتان بخرد و پست کند یا کتاب را از آمازون سفارش دهید. در این صورت حتما متوجه دشواری کار می‌شوید و بابت زمانی که باید به انتظار بنشینید، تأسف می‌خورید.

اما به تازگی چاپگر ویژه‌ای به نام Espresso Book Machine ساخته شده است که می‌تواند با دسترسی به دو میلون کتاب کتاب‌خانه گوگل، هر کتابی را که مشتری درخواست کند، در کوتاه‌ترین زمان چاپ و صحافی کند و در اختیارش قرار دهد. این وسیله می‌تواند در هر دقیقه ۱۴۵ صفحه پرینت بگیرد و هزینه تمام‌شده هر صفحه، تنها معادل یک سنت خواهد بود! (ویدئو)

این چاپگر ویژه ۱۰۰ هزار دلاری، هم‌اکنون تنها در مراکز محدودی حضور دارد. اما تصور کنید که با رواج این فناوری، شاهد چه انقلابی در توزیع کتاب خوهیم بود! در آن صورت، شاید همانند خودپردازها یا ATM‌ها، در خیابان‌ها و در جلوی کتاب‌فروشی‌های، باجه‌هایی را ببینیم که بتوان به راحتی به کمک آنها کتاب‌ تحویل گرفت. در چنان روزی دیگر چیزی به نام کتاب نایاب، وجود خارجی نخواهد داشت. هزینه انتقال کتاب به صفر خواهد رسید و همزمان با رونمایی از هر کتاب، در همه نقاط دنیا، کتاب قابل خریداری شدن خواهد بود.

————————

کتاب‌های دیجیتال و بازار کتاب ایران: در حال حاضر هیچ کدام از انتشاراتی‌های ایران تا جایی که می‌دانم برنامه‌ای برای فروش کتاب الکترونیک ندارند. راستش با توجه به وضعیت کپی‌رایت و همچنین مهیا نبودن بستر مناسب برای خرید آنلاین کتاب‌های الکترونیک و ضعیف بودن سامانه‌های اینترنتی، چشم‌انداز روشنی هم به چشم نمی‌خورد.

اما مشتاقان خواندن کتاب‌های به زبان اصلی، از این لحاظ هیچ مشکلی ندارند. کتاب‌های الکترونیک بی‌شماری در اینترنت آپلود شده‌اند، که می‌توان به راحتی آنها را دانلود کرد و با استفاده از کتاب‌خوان‌های الکترونیک دیگر لازم نیست کسی هزینه پرینت گرفتن از کل کتاب یا رنج مطالعه کتاب را در پشت مانیتورها بر خود هموار کند.

منابع: Read/WriteWeb و نیویورک ‌تایمز (+ و +)

نقش کتاب در انتقال علوم

کتاب، محصول تجربه های بشری و خلاقیت های ذهنی و آموخته های دراز مدت انسان است. سهم کتاب در انتقال دانش ها گاهی به مراتب بیشتر و فراتر از دیگر ابزار آموزشی است. پدید آوردن آثار علمی و فرهنگ مکتوب از توصیه های مهم اولیای دین است و به گسترش دانش کمک می کند و به عنوان یک میراث فرهنگی برای نسل های آینده ماندگار می شود. امام صادق علیه السلام به مفضّل بن عمر فرمودند: «دانش خود را بنویس و آن را در میان برادرانت منتشر ساز».

                                  کم‌کاریم!

 

                           

یکی از دغدغه‌های نویسندگان حرفه‌ای، توجه مخاطبان به کتاب‌هایشان است. همه نویسندگان می‌خواهند آثارشان با استقبال مخاطبان روبه‌رو شود؛ اما آثارشان اغلب به دلیل اشتباه در انتخاب موضوع یا پرداخت نامناسب آن، از سوی مخاطب کودک یا نوجوان، رد می‌شود. این در حالی است که حتی خود نویسندگان و منتقدان ادبیات کودک و نوجوان هم می‌دانند که بچه‌ها چه کتاب‌هایی می‌خواهند و چه موضوعاتی را بیشتر دوست دارند؟ اما هر یک به دلایلی، تا به حال به موضوعات خاص نپرداخته‌اند.(محمد رضا یوسفی)